Borsa İstanbul 1 Nisan’dan itibaren, aynı getiriyi daha düşük yatırım tutarıyla (kaldıraç etkisi) elde etmek fırsatı sunan kaldıraçlı endeksleri ve aynı getiriyi piyasanın ters yönlü hareketi durumunda ve daha düşük yatırım tutarlarıyla elde etme fırsatı sunan kısa endeksleri hesaplamaya başlayacak.
Türkiye’de ilk kez uygulanacak olan kaldıraçlı endeksler, referans alınan belli bir endeksi (dayanak endeks) aynı yönde ve baştan belirlenmiş bir kaldıraç oranıyla yansıtan endeksler olarak biliniyor.
Kaldıraçlı endekslerde, kaldıracın borçlanarak daha fazla yatırım yapmak suretiyle elde edildiği ve borçlanmanın da günlük repo oranlarından yapıldığı varsayılıyor. Dolayısıyla endeks, dayanak endekse bağlı toplam getiriden, borçlanma maliyeti (BİST-KYD Repo (Net) Endeksi getirisi) çıkartılarak hesaplanıyor.
KALDIRAÇLI ENDEKS NEDİR?
Kaldıraçlı endeksler, referans alınan belli bir endeksi (dayanak endeks) aynı yönde ve baştan belirlenmiş bir kaldıraç oranıyla yansıtan endekslerdir. Böylece kaldıraçlı endeks, dayanak endeksle aynı yönde ama kaldıraç oranıyla orantılı olarak daha yüksek oranda (kaldıraç oranının 1’den yüksek olduğu durumlarda) hareket edecektir. Örneğin kaldıraç oranı 2 ise, dayanak endeks 1 birim artarken kaldıraçlı endeks 2 birim artacak, dayanak endeks 1 birim düşerken de kaldıraçlı endeks 2 birim düşecektir. Kaldıraçlı endeksler sayesinde yatırımcılar aynı getiriyi daha düşük yatırım tutarlarıyla (kaldıraç etkisi) elde etme fırsatı yakalamış olmaktadırlar.
Kaldıraçlı endekslerde kaldıracın borçlanarak daha fazla yatırım yapmak suretiyle elde edildiği ve borçlanmanın da günlük repo oranlarından yapıldığı varsayılmaktadır. Dolayısıyla endeks, dayanak endekse bağlı toplam getiriden, borçlanma maliyeti (BIST-KYD Repo (Net) Endeksi getirisi) çıkartılarak hesaplanmaktadır.
KISA ENDEKS NEDİR?
Kısa endeksler ise referans alınan belli bir endeksi (dayanak endeks) ters yönde ve baştan belirlenmiş bir kaldıraç oranıyla yansıtan endekslerdir. Böylece kısa endeks, dayanak endeksin ters yönünde (kaldıraç oranı 1’den yüksek ise kaldıraç oranıyla orantılı olarak) hareket edecektir. Örneğin kaldıraç oranı 2 ise, dayanak endeks 1 birim artarken Kısa endeks 2 birim düşecek, dayanak endeks 1 birim düşerken de Kısa endeks 2 birim artacaktır. Kısa endeksler sayesinde yatırımcılar aynı getiriyi piyasanın ters yönlü hareketi durumunda ve daha düşük yatırım tutarlarıyla elde etme fırsatı yakalamış olmaktadırlar.
Kısa endekslerde kısa pozisyonun ve kaldıracın endeksteki paylar ödünç alınıp açığa satılarak elde edildiği ve elde edilen fonun günlük repo oranlarından değerlendirildiği varsayılmaktadır. Dolayısıyla endeks, dayanak endekse bağlı toplam getiriye, faiz getirisi (BIST-KYD Repo (Net) Endeksi getirisi) eklenerek hesaplanmaktadır.
- Kaldıraçlı ve Kısa endekslerin başlangıç tarihleri 01.04.2016, başlangıç değerleri 1000’dir ve gün sonlarında hesaplanmaktadır.
HESAPLANAN ENDEKSLER
Aşağıdaki tabloda hesaplanmakta olan BIST Kaldıraçlı ve Kısa Endeksler gösterilmektedir.
| Endeks | Dayanak Endeks | Kaldıraç Oranı (LF) |
| BIST 100 Kısa | BIST 100 | -1 |
| BIST 100 Kısa 2X | BIST 100 | -2 |
| BIST 100 Kaldıraçlı 2X | BIST 100 | 2 |
| BIST 30 Kısa | BIST 30 | -1 |
| BIST 30 Kısa 2X | BIST 30 | -2 |
| BIST 30 Kaldıraçlı 2X | BIST 30 | 2 |
HESAPLAMA YÖNTEMİ
Kaldıraçlı ve Kısa endeksler aynı formülle hesaplanmaktadır. Kaldıraç Oranı (LF), Kaldıraçlı endekslerde pozitif, Kısa endekslerde ise negatif değer almaktadır. Endekslerin formülü aşağıdaki gibidir:
- 𝐼𝑛𝑑𝑒𝑥𝑡 ∶ 𝐾𝑎𝑙𝑑𝚤𝑟𝑎ç𝑙𝚤/𝐾𝚤𝑠𝑎 𝑒𝑛𝑑𝑒𝑘𝑠𝑖𝑛 𝑡 𝑧𝑎𝑚𝑎𝑛𝑑𝑎𝑘𝑖 𝑑𝑒ğ𝑒𝑟𝑖
- 𝐿𝐹 ∶ 𝐾𝑎𝑙𝑑𝚤𝑟𝑎ç 𝑜𝑟𝑎𝑛𝚤 (𝐿𝑒𝑣𝑒𝑟𝑎𝑔𝑒 𝐹𝑎𝑐𝑡𝑜𝑟)
- 𝐷𝑎𝑦𝑎𝑛𝑎𝑘 𝐸𝑛𝑑𝑒𝑘𝑠𝑡 ∶ 𝐾𝑎𝑙𝑑𝚤𝑟𝑎ç𝑙𝚤/𝐾𝚤𝑠𝑎 𝑒𝑛𝑑𝑒𝑘𝑠𝑡𝑒𝑘𝑖 𝑑𝑎𝑦𝑎𝑛𝑎𝑘 𝑒𝑛𝑑𝑒𝑘𝑠𝑖𝑛 𝑡 𝑧𝑎𝑚𝑎𝑛𝑑𝑎𝑘𝑖 𝑑𝑒ğ𝑒𝑟𝑖
- 𝑅𝑒𝑝𝑜 𝐸𝑛𝑑𝑒𝑘𝑠𝑖𝑡 ∶ 𝐵𝐼𝑆𝑇 − 𝐾𝑌𝐷 𝑅𝑒𝑝𝑜 (𝑁𝑒𝑡) 𝐸𝑛𝑑𝑒𝑘𝑠𝑖 𝑡 𝑔ü𝑛ü 𝑘𝑎𝑝𝑎𝑛𝚤ş 𝑑𝑒ğ𝑒𝑟𝑖
Kısa endekslerde, payların ödünç alma maliyetleri, Kaldıraçlı endekslerde ise payların ödünç verme getirileri dikkate alınmamaktadır.
Kaldıraçlı ve Kısa Endeksleri, dayanak endeks olarak alınan pay endeksinin işlem gördüğü pay piyasası ve repo/ters repo piyasasının her ikisinin de açık olduğu iş günleri için hesaplanmaktadır. Piyasaların herhangi birinin veya her ikisinin kapalı olduğu günden sonraki ilk iş günü için endeks getirileri hesaplanırken, bir önceki işlem günü kapanış değeri olarak her iki piyasanın açık olduğu son iş günü esas alınmaktadır.