Güney Afrikalı efsane golfçü Gary Player, bir keresinde “Ne kadar sıkı antrenman yaparsam şansım da o kadar yaver gidiyor.” demişti. Gerçi ne kadar çok antrenman yaparsam yapayım golf becerimde hiçbir ilerleme olmasa da onun bu gözleminin aynı zamanda şirketler ve girişimcilik için de geçerli olabileceğini fark ettim.
Ayakta kalıp büyüyebilmiş yeni kurulmuş teknoloji şirketlerini tanımlarken en fazla yalış anlaşılan faktörlerden biri de şanstır. Çoğu insana göre yeni kurulmuş bir şirketin başarılı olup olmayacağını, sanki bir girişimcinin kontrolünde olan bir şey değilmiş gibidir. Oysa gerçekten çaba göstermek isteyen herkes kendi şansını artırabilir ve kesinlikle artırır da.
Eğer birisi size kendisinin doğru zamanda doğru yerde bulunduğu için şanslı olduğunu söylerse bilin ki kendisi muhtemelek doğru yerin neresi olduğuna karar vermiş ve bu yüzden kapağu oraya atmıştır.
Genellikle diğerlerine göre daha şanslı olarak nitelendirilen şirketlerin tepe yönetimlerinde, sıklıkla korkuç riskler almaya hevesli ekipler vardır. Onlar başarısızlığın sonuçlarını önceden kabullenir ve ne olursa olsun kendi planlarına titizlikle uyarlar. Aksine hiçbir riske girmeyen girişimciler ve şirket liderlerinin ise piyasaya tam da müşterilerinin istediği zamanda yeni bir ürünle çıkmalarına ya da doğru yatırımcıyla şanslı bir bağlantı kurmalarına nadiren rastlanır.
Dışarıdan bakan birine göre, onca yıl boyunca talih diğerlerine kıyasla Vergin’in yüzüne çok daha fazla gülmüştür. Oysa biz her vakada çok sıkı çalışmış ve şans yüzümüze gülmediğinde doğru yerde olabilmek için gerekli tüm riskleri almıştık. Şansın yüzümüze güldüğü ilk aylardan biri de Virgin Records’un piyasaya sürdüğü ilk ürün olan Mike Oldfield’ın “Tubular Bells” adındaki albümüyle ilgilidir. Baştan aşağıya enstrümental bir albümle piyasaya çıkarak çok büyük bir risk almıştık. Ancak o kadar büyük bir beğeni toplamıştı ki kısa bir sürede Avrupa’da lista başı olmuştu.
Bu albümün topladığı onca popülariteye rağmen Amerikalı şirketler bu albümün kendi piyasalarına sürülmesiyle hiç ilgilenmemişti. İlna etmeye çalıştığımız insanlardan biri de Atlantic Records‘un başkanı Ahmet Ertügün‘dü ve kendisini defalarca telefonla aramama ve üstelik şahsen mektuplar yazmama rağmen geri dönüş yapmamıştı…
1990’lı yıllarda yani biz Virgin Atlantic‘i kurduğumuz sıralarda bizim havayolu şirketimiz, British Airways ve British Caledonian’da çok daha küçüktü ve 2000 yılında Virgin Blue’yu kurduğumuzda da Avustralya pazarına Qantas ile Ansett şirketleri hakim konumdaydı. Her iki vakada da akıl, bizim hayatta kalmamızın imkansız derecerede zor olduğunu söylüyordu. Ancak biz sahneye çıktıktan birkaç yıl sonra rekabet arenası dramatik boyutlarda değişmişti. British Calendonian British Airways satın almış ve Ansett de son bir hamleyle bizi satın almaya çalıştıktan sonra batıp gitmişti.
Peki biz bu pazarlarda doğru zamanda olduğumuz için mi şanslıydık, yoksa bizim pazardaki varlığımız mı bu iki dev havayolu şirketini uçurumun kenarına getirmişti?
Ben gerçekten kendi şansımızı kendimizin yarattığına inanıyorum.
İşte bu yüzden başarılı girişimciler, sıklıkla kendi vizyonlarının peşinden koşmalarını sağlayan azimleriyle meşhurdur.
Talih, şans, tesadüf, ne derseniz deyin ama bu iş kurmak her zaman fevkalade sıkı çalışmakla, titiz düşünmekle ve gözü karalıkla ilgilidir. Romali filozof Seneca zamanında “Şans faktörü ancak hazırlıklı olmak için fırsatlar çakıştığında ortaya çıkar” demişti. İşte tam o da bu!
Peki siz de girişimciyseniz, kendi şansınızı yaratmak için şimdiye kadar neler yaptınız?